Mijn eerste baan: hoe de arbeidsmarkt vroeger totaal anders was

Toen ik als jonge man aan mijn eerste baan begon, was de wereld van werk compleet anders dan vandaag de dag. Geen sollicitaties via internet, geen flexcontracten en al helemaal geen thuiswerken met een laptop op schoot. Werken was simpel: je begon ergens, je werkte hard en je bleef daar vaak jarenlang. Tegenwoordig ziet de arbeidsmarkt er compleet anders uit. Jongeren hoppen van baan naar baan, werken hybride en nemen geen genoegen meer met een standaard 9-tot-5-baan. Maar was het vroeger echt beter? Of was het simpelweg een andere tijd?

---

Solliciteren zonder internet

Mijn eerste baan vond ik op de meest ouderwetse manier die je je kunt voorstellen: via een advertentie in de krant. Elke zaterdag bladerde ik door de vacatures en omcirkelde ik met een pen de beroepen die mij interessant leken. In die tijd ging je gewoon langs bij een bedrijf met een net pak aan en een handgeschreven sollicitatiebrief.

Ik herinner me nog dat ik voor het eerst op gesprek mocht. Ik werd ontvangen door een strenge meneer met een bril, die mij in een klein kantoortje een paar simpele vragen stelde. “Wat wil je hier komen doen, jongen?” vroeg hij. Ik stamelde iets over hard werken en leren, en tot mijn verbazing kreeg ik de baan direct. Geen uitgebreide assessments, geen psychologische testen, geen LinkedIn-profiel dat ik moest optimaliseren. Gewoon een handdruk en de afspraak dat ik maandag kon beginnen.

---

Een baan voor het leven?

Tegenwoordig wisselen mensen gemiddeld om de paar jaar van baan, maar in mijn tijd lag dat anders. Werkzekerheid was belangrijk, en als je eenmaal ergens werkte, bleef je daar vaak tientallen jaren. Mijn vader werkte zijn hele leven bij hetzelfde bedrijf en ik dacht dat ik hetzelfde zou doen. Loyaliteit aan een werkgever werd gewaardeerd, en als je lang genoeg bleef, groeide je vanzelf door naar een betere functie.

Vandaag de dag lijken jongeren heel anders naar werk te kijken. Ze zoeken uitdaging, afwisseling en vrijheid. Begrijpelijk, maar ik vraag me soms af of het niet ook een beetje onrustig is om constant van baan te veranderen. Wij bouwden echt een band op met collega’s en groeiden samen met het bedrijf.

---

Het salaris: meer dan genoeg?

Ik verdiende in mijn eerste baan niet veel, maar het was genoeg. Een vast contract betekende zekerheid en met een normaal salaris kon je gewoon een huis kopen. Vergelijk dat eens met nu, waar jongeren soms met een goed inkomen nog steeds moeite hebben om een hypotheek te krijgen.

De koopkracht was toen heel anders. De prijzen stegen wel, maar niet in het tempo waarin dat nu gebeurt. De lonen gingen ook gestaag omhoog en er was geen eindeloze reeks tijdelijke contracten of flexibele arbeidsvoorwaarden.

 

 

 

---

Hard werken zonder ‘work-life balance’

In mijn tijd had niemand het over “work-life balance”. Je werkte gewoon je uren en ging naar huis. Overwerken gebeurde, maar het hoorde erbij. Tegenwoordig vinden mensen vrije tijd minstens zo belangrijk als werk. Begrijpelijk, maar soms lijkt het alsof men werk eerder als last dan als een kans ziet.

We hadden ook geen laptops of e-mails buiten werktijd. Zodra je naar huis ging, was je echt vrij. Tegenwoordig zie ik mijn eigen kinderen na werktijd nog steeds op hun telefoon zakelijke berichten beantwoorden. In die zin hadden wij het misschien wel beter.

 

 

---

De sfeer op de werkvloer

Een ander groot verschil met vroeger is hoe we met elkaar omgingen op het werk. In mijn eerste baan werd er veel gegrapt, de sfeer was informeel en je wist precies wat je aan elkaar had. Natuurlijk ging het er soms hard aan toe, maar dat was gewoon de cultuur. Tegenwoordig zijn er strikte gedragsregels en mag je nergens meer een ‘foute’ opmerking maken.

Persoonlijk denk ik dat een stukje respect en collegialiteit altijd belangrijk is, maar de werkvloer mag ook nog wel een plek blijven waar je lol hebt met elkaar.

---

Opleidingen en doorgroeien

Vroeger kon je zonder diploma’s een goed bestaan opbouwen. Je begon onderaan en werkte jezelf omhoog. Tegenwoordig lijkt het wel alsof je voor elke baan een diploma, een cursus en vijf jaar ervaring nodig hebt. Dat vind ik jammer. Sommige van de slimste en hardst werkende mensen die ik ken, hebben nooit een universitaire opleiding gehad, maar hebben het toch ver geschopt.

Wat ik nu veel zie, is dat jongeren niet alleen een goede opleiding moeten hebben, maar ook continu cursussen moeten volgen om “bij te blijven”. Werkgevers verwachten veel van werknemers en het lijkt alsof een opleiding nooit echt af is.

---

Was het vroeger beter?

Als ik terugkijk op mijn eerste baan, was het een tijd waarin werk nog overzichtelijk was. Je solliciteerde, werkte hard en bouwde iets op. De lonen stegen gestaag, er was zekerheid en je hoefde niet continu bezig te zijn met je cv en online netwerk.

Toch moet ik toegeven dat er tegenwoordig ook veel voordelen zijn. Mensen hebben meer vrijheid, kunnen makkelijker overstappen naar een andere baan en er is meer aandacht voor persoonlijke ontwikkeling. Flexibiliteit en technologie hebben het werk makkelijker gemaakt, maar het heeft ook nieuwe uitdagingen met zich meegebracht.

Ik zal niet zeggen dat het vroeger beter was, maar het was wél simpeler. Misschien kunnen we daar vandaag de dag nog iets van leren.