Het iconische winkelcentrum Hoog Catharijne in Utrecht, normaal gesproken een bruisende doorgang tussen het stadscentrum en station Utrecht Centraal, zal binnenkort ‘s nachts worden afgesloten. De gemeente Utrecht heeft aangekondigd dat deze maatregel mogelijk al in de zomer van 2025 wordt ingevoerd en minstens een jaar van kracht blijft. Aanleiding is de ernstige overlast die zich de afgelopen maanden in het winkelcentrum voordoet tijdens de nachtelijke uren.

Een toenemende problematiek

Hoog Catharijne is de afgelopen jaren uitgegroeid tot meer dan alleen een winkelgebied. De overdekte passages en de ligging tussen het centraal station en de binnenstad maken het tot een strategische plek, niet alleen voor forenzen en shoppers, maar ook voor mensen die de nacht op straat doorbrengen. Volgens de gemeente is het winkelcentrum de afgelopen zes tot acht maanden steeds meer een “aantrekkelijke ontmoetings- en hangplek” geworden, vooral na sluitingstijd van de winkels.

Uit gemeentelijke observaties blijkt dat er elke nacht tussen de dertig en vijftig mensen in Hoog Catharijne verblijven. Sommigen zoeken er simpelweg beschutting of een slaapplaats, anderen hangen er rond of gebruiken de ruimte voor criminele activiteiten zoals drugsgebruik en -handel. “De sfeer is grimmiger geworden,” meldt de gemeente in een verklaring. Beveiligers, winkeliers en voorbijgangers voelen zich steeds onveiliger, vooral in de nachtelijke uren.

Wie zijn de veroorzakers?

De groep mensen die ‘s nachts samenkomt in Hoog Catharijne is wisselend van samenstelling. Het gaat volgens de gemeente zowel om Utrechters als om migranten, voornamelijk afkomstig uit Oost-Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten. In het bijzonder zouden Syrische en Algerijnse jongeren verantwoordelijk zijn voor een groot deel van de overlast en incidenten.

Hoewel de gemeente benadrukt dat het hier niet gaat om een homogene groep, signaleren handhavers een toename van agressie, intimidatie, vernieling en handel in verdovende middelen. Deze ontwikkeling leidt tot zorg bij omwonenden, ondernemers en reizigers die ‘s avonds laat of ‘s ochtends vroeg van of naar het station reizen via Hoog Catharijne.

Sluiting als laatste redmiddel

De geplande nachtsluiting geldt als een drastische maatregel. Tot nu toe was het winkelcentrum 24 uur per dag toegankelijk als belangrijke doorgangsroute tussen het station en het stadscentrum. Dat gaat dus veranderen. De gemeente heeft aangekondigd dat het winkelcentrum vanaf deze zomer ’s nachts op slot gaat, van circa middernacht tot in de vroege ochtend. De maatregel is bedoeld om de veiligheid te herstellen en incidenten te verminderen.

De beslissing is genomen in overleg met onder meer de politie, het winkelcentrummanagement, NS, ProRail en omliggende horecagelegenheden. “Het is geen licht besluit,” stelt een woordvoerder van de gemeente. “Maar de ernst van de situatie maakt optreden noodzakelijk.”

Alternatieve routes en gevolgen

Voor reizigers en nachtelijke passanten betekent de sluiting een beperking van hun bewegingsvrijheid. De gemeente werkt samen met partners aan het in kaart brengen van alternatieve routes voor voetgangers en fietsers, die buitenom het winkelcentrum kunnen lopen of fietsen. Deze routes worden duidelijk aangegeven met bewegwijzering en beveiliging, zodat mensen zich ook buiten Hoog Catharijne veilig kunnen verplaatsen.

Ondernemers in en rondom het winkelcentrum reageren verdeeld. Sommigen steunen de maatregel, omdat de overlast hun klanten en personeel afschrikt. Anderen vrezen voor een terugval in het aantal bezoekers en een negatief imago. “We hopen dat dit tijdelijk is en dat het echt effect gaat hebben,” aldus een winkelier die anoniem wil blijven.

Breed maatschappelijk probleem

De situatie in Hoog Catharijne staat volgens experts niet op zichzelf. Grote binnenstedelijke gebieden met 24-uurs toegankelijkheid zijn vaker doelwit van overlast, zeker als ze beschut en goed bereikbaar zijn. De problematiek raakt bovendien bredere maatschappelijke thema’s als opvang van dak- en thuislozen, integratie, jeugdzorg en verslavingsproblematiek.

De gemeente Utrecht benadrukt dat de sluiting onderdeel is van een bredere aanpak. Er wordt gewerkt aan meer maatschappelijke opvangplekken, extra inzet van straatcoaches, en gerichte hulp voor jongeren die dreigen af te glijden. Daarnaast blijft de politie extra toezicht houden op risicogebieden, zowel binnen als buiten het winkelcentrum.

Een tijdelijke ingreep?

Hoewel de nachtsluiting voorlopig voor minimaal een jaar geldt, wordt de maatregel elk kwartaal geëvalueerd. Als blijkt dat de situatie verbetert, kan er gekeken worden naar aanpassingen of het versoepelen van de sluitingstijden. Maar voorlopig is het signaal duidelijk: de gemeente Utrecht tolereert geen situatie waarin openbare ruimte onveilig wordt voor bewoners en bezoekers.

De komende maanden zullen uitwijzen of deze tijdelijke maatregel daadwerkelijk leidt tot rust en veiligheid in Hoog Catharijne. Ondertussen is het aan de gemeente, hulpinstanties én de samenleving als geheel om te zoeken naar structurele oplossingen voor de oorzaken achter deze problematiek.