Hepatitis A-uitbraak in Nederland: besmette blauwe bessen leiden tot ziekenhuisopnames

In de periode van november 2024 tot februari 2025 zijn in Nederland 24 gevallen van hepatitis A vastgesteld. De besmettingen worden vermoedelijk veroorzaakt door het consumeren van bevroren blauwe bessen. Acht van deze patiënten moesten worden opgenomen in het ziekenhuis. De situatie heeft geleid tot grote bezorgdheid over voedselveiligheid en hygiëne bij voedingsproducten.

 

 

Wat is hepatitis A?

Hepatitis A is een besmettelijke leverontsteking die wordt veroorzaakt door het hepatitis A-virus. De ziekte kan leiden tot symptomen zoals:

• Vermoeidheid
• Koorts
• Buikpijn
• Misselijkheid
• Geelzucht (een gele verkleuring van de huid en ogen)

Het virus wordt voornamelijk overgedragen via voedsel of water dat in contact is gekomen met besmette uitwerpselen. In dit geval lijkt het erop dat bevroren blauwe bessen de besmettingsbron zijn geweest.

 

 

Verband met Albert Heijn-producten

Uit onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) blijkt dat 19 van de 24 besmette personen bevroren blauwe bessen van Albert Heijn hadden geconsumeerd. Dit suggereert een sterk verband tussen de ziektegevallen en dit specifieke product.

Op 13 januari 2025 heeft Albert Heijn een officiële waarschuwing uitgegeven en de betreffende bessen uit de schappen gehaald. Klanten werd met klem geadviseerd de bevroren bessen niet te consumeren en ze terug te brengen naar de winkel. Deze actie volgde op meldingen van ziektegevallen die bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) waren binnengekomen.

Hoe konden de bessen besmet raken?

Besmetting met hepatitis A kan plaatsvinden tijdens de oogst, verwerking of verpakking van voedsel. Het virus kan op de bessen terechtkomen via:

• Irrigatiewater dat in contact is gekomen met menselijke uitwerpselen.
• Besmette handen van werknemers die betrokken zijn bij de verwerking van het fruit.
• Onvoldoende hygiëne bij de opslag en distributie van de producten.

Hoewel bevroren fruit vaak als veilig wordt beschouwd, kan het virus op deze producten overleven als ze niet worden verhit. Dit onderstreept het belang van goede voedselverwerking en kwaliteitscontroles bij importeurs en distributeurs.

 

 

 

Welke maatregelen zijn genomen?

Naast de terugroepactie van Albert Heijn zijn er verschillende maatregelen genomen om verdere verspreiding te voorkomen:

• Onderzoek door de NVWA en het RIVM: Autoriteiten hebben monsters genomen van de bevroren bessen en testen uitgevoerd om de aanwezigheid van het virus te bevestigen.
• Publieke waarschuwingen: Consumenten werden via nieuwsberichten en sociale media geïnformeerd over het risico.
• Advies om fruit te verhitten: Het RIVM adviseert consumenten om bevroren fruit altijd kort te verhitten voordat het wordt gegeten. Dit kan het risico op besmetting aanzienlijk verkleinen.

 

 

Huidige situatie en mogelijke gevolgen

Hoewel de waarschuwing inmiddels is ingetrokken, blijven gezondheidsinstanties alert op verdere meldingen van hepatitis A-gerelateerde klachten. De incubatietijd van het virus kan variëren van twee tot zeven weken, wat betekent dat nieuwe ziektegevallen nog steeds kunnen optreden.

Daarnaast heeft de uitbraak geleid tot discussies over de controle op geïmporteerd voedsel. Veel bevroren fruitproducten komen uit landen waar hygiënestandaarden verschillen van die in Nederland. Dit roept de vraag op of er strengere controles nodig zijn om dergelijke incidenten in de toekomst te voorkomen.

 

 

 

 

Wat moeten consumenten doen?

Als consumenten in de afgelopen maanden bevroren blauwe bessen hebben gegeten en last krijgen van symptomen die passen bij hepatitis A, wordt geadviseerd om contact op te nemen met een huisarts. In sommige gevallen kan een hepatitis A-vaccinatie nog bescherming bieden als deze kort na blootstelling wordt toegediend.

Bovendien wordt aangeraden om bevroren fruit altijd kort te koken of te verhitten voordat het wordt gegeten, vooral als het afkomstig is uit landen met een hoger risico op voedselgerelateerde infecties.

 

 

 

 

Toekomstige voedselveiligheid

Deze situatie benadrukt het belang van strikte voedselcontroles en transparante communicatie van supermarkten en producenten. Consumenten moeten erop kunnen vertrouwen dat de producten die zij kopen veilig zijn. Hoewel incidenten zoals deze zeldzaam zijn, tonen ze aan dat voedselveiligheid een voortdurende uitdaging blijft.

Supermarkten en voedselproducenten zullen waarschijnlijk hun kwaliteitscontroles aanscherpen om soortgelijke incidenten in de toekomst te voorkomen. Dit kan leiden tot strengere regelgeving en betere monitoring van geïmporteerde producten.

 

 

 

Conclusie

De hepatitis A-uitbraak in Nederland heeft geleid tot ziekenhuisopnames en bezorgdheid onder consumenten. De besmetting lijkt te zijn veroorzaakt door bevroren blauwe bessen, wat opnieuw aantoont hoe belangrijk hygiëne en voedselveiligheid zijn.

Dankzij snelle acties van gezondheidsinstanties en Albert Heijn kon verdere verspreiding van het virus worden beperkt. Toch blijven experts waarschuwen voor de risico’s van onvoldoende gecontroleerde voedselproducten. Consumenten doen er goed aan om extra voorzichtig te zijn met bevroren fruit en de adviezen van gezondheidsorganisaties op te volgen.