In een tijd waarin geopolitieke spanningen voelbaar zijn, werkt het Nederlandse ministerie van Defensie aan paraatheid en snelheid. Daarbij speelt de logistieke sector een sleutelrol. Om in geval van nood voldoende transportcapaciteit beschikbaar te hebben, zoekt Defensie actief samenwerking met transportbedrijven in het hele land.

Toenemende urgentie bij Defensie

Sinds de spanningen in Europa zijn toegenomen, wordt ook in Nederland nagedacht over het snel kunnen verplaatsen van troepen en materieel. Voor dit soort mobilisatie zijn voertuigen nodig: van vrachtwagens tot diepladers voor zware militaire uitrusting. De overheid wil hiervoor niet pas in tijden van crisis aankloppen, maar nu al voorbereidingen treffen.

In juli wordt een nieuwe aanbesteding gepubliceerd waarin transportbedrijven kunnen aangeven of ze bij calamiteiten beschikbaar willen zijn. Dat geldt zowel voor voertuigen als voor gekwalificeerd personeel.

Samenwerking met logistieke sector

Verschillende transportbedrijven hebben al contracten met Defensie afgesloten. Bedrijven als Van der Vlist en Jan de Rijk maken deel uit van deze strategische samenwerkingen. Hoewel de details van de overeenkomsten vertrouwelijk blijven, is duidelijk dat het ministerie inzet op flexibiliteit en snelheid. Elisabeth Post, voorzitter van Transport en Logistiek Nederland (TLN), benadrukt het belang: “Als je spullen niet op het juiste moment op de juiste plek krijgt, ontstaat er een veiligheidsprobleem.”

Wat als er plotseling grootschalige troepenbewegingen zijn?

Een scenario dat regelmatig besproken wordt, is de mogelijkheid van grote militaire oefeningen of troepenverplaatsingen nabij Europese grenzen. Volgens een bron uit de sector zou een grootschalige samenkomst, bijvoorbeeld in de regio Kaliningrad, aanleiding kunnen zijn om snel logistieke steun te mobiliseren. In dat geval zijn transportmiddelen nodig die Defensie momenteel niet allemaal zelf in huis heeft.

Omdat Nederland niet in een actieve oorlogssituatie verkeert, kan de overheid geen transportmiddelen vorderen. Daarom is vrijwillige samenwerking van groot belang.

Transporteurs denken mee: ‘Voorbereid zijn is essentieel’

Ondernemers uit de sector, zoals de geïnterviewde Arnold (gefingeerde naam), denken serieus na over wat ze kunnen betekenen. “Tot voor kort had ik er niet over nagedacht,” zegt hij. “Maar de wereld verandert snel, en de vraag is: wat is een vrij en veilig Nederland je waard?” Arnold overweegt nu om materieel beschikbaar te stellen. Personeel is een ander verhaal: “Dat hangt af van de risico’s.”

Veel transporteurs beseffen dat ook zij deel uitmaken van het grotere geheel. De logistieke infrastructuur is cruciaal voor veiligheid, economie en stabiliteit.

Vraag naar reservisten binnen de sector

Naast materieel zoekt Defensie ook naar personeel dat beschikbaar is als reservist. Dit houdt in dat medewerkers naast hun werk een rol vervullen binnen het leger, bijvoorbeeld bij trainingen of oefeningen. Sommige bedrijven worden al gevraagd om na te denken over hoeveel mensen ze hiervoor kunnen vrijmaken.

Dit stelt ondernemers voor een dilemma. Zeker als militaire transporten mogelijk doelwit kunnen worden in conflictsituaties. “Je moet als werkgever goed afwegen of je mensen in zo’n situatie kunt vragen om mee te werken,” aldus een bron.

Beschikbaarheid en flexibiliteit

Niet alleen de bereidheid, maar ook de capaciteit is van belang. In 2023 deed Defensie een inventarisatie. Daaruit bleek dat veel transportbedrijven sterk afhankelijk zijn van buitenlandse chauffeurs. Wanneer alleen Nederlands personeel mag worden ingezet, daalt het aantal beschikbare vrachtwagens met tweederde.

Daarom vraagt Defensie bedrijven om hun interne structuren te evalueren. Wat gebeurt er als buitenlandse medewerkers plotseling niet inzetbaar zijn, bijvoorbeeld vanwege oproeping in hun thuisland?

Verantwoordelijkheid en samenwerking

Defensie benadrukt dat deelname vrijwillig is en dat samenwerking tegen marktconforme vergoeding gebeurt. Het gaat om een combinatie van maatschappelijke verantwoordelijkheid en economische afweging. Bedrijven behouden zeggenschap over hun inzet, maar worden gevraagd om vooraf duidelijkheid te geven over wat zij kunnen bieden.

Elisabeth Post zegt hierover: “Het is van groot belang dat we als samenleving samenwerken om onze veiligheid te borgen. En dat betekent ook nadenken over hoe we goederen en mensen snel en veilig kunnen verplaatsen.”

---

Wat je moet weten als transportbedrijf

Ben je als ondernemer actief in de logistiek en wil je weten wat deelname inhoudt? Hier zijn enkele punten op een rij:

• Vrijwillige deelname: Meedoen aan de regeling is niet verplicht, maar wordt wel aangemoedigd.

• Vergoeding: Er wordt een marktconforme vergoeding geboden voor inzet van materieel en eventueel personeel.

• Flexibiliteit vereist: Je moet snel kunnen schakelen bij een oproep, met minimale impact op reguliere klanten.

• Veiligheid voorop: Bij daadwerkelijke dreiging gelden andere richtlijnen dan bij oefeningen. Bedrijven en medewerkers bepalen zelf of ze actief willen deelnemen.

• 

---

Een veilig Europa vraagt om voorbereiding

In een veranderende wereld is het belangrijk om voorbereid te zijn op onvoorziene omstandigheden. De samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven speelt daarin een sleutelrol. Voor veel transportbedrijven betekent dit een nieuwe manier van maatschappelijk betrokken ondernemen.

Zoals Arnold het verwoordt: “We zijn trots op wat we als sector kunnen. En als wij kunnen bijdragen aan veiligheid en stabiliteit, dan doen we dat liever voorbereid dan verrast.”