Waarom neusimmuniteit een belangrijke rol speelt

Vaccinaties tegen luchtwegvirussen, zoals het coronavirus, hebben voor veel mensen bijgedragen aan een gevoel van veiligheid en bescherming. Toch blijft de wetenschap zich ontwikkelen en ontstaan er nieuwe inzichten over hoe onze afweer werkt. Een recent onderzoek van het Universitair Ziekenhuis Gent richt zich op een specifiek aspect van bescherming: de immuniteit in de neus.

De neus speelt een centrale rol bij luchtweginfecties, omdat deze vaak het eerste punt van contact is met virussen. Als het lichaam op deze plek al antistoffen aanmaakt, kan een infectie mogelijk worden voorkomen of beperkt blijven. Dit type lokale afweer staat bekend als neusimmuniteit, en blijkt mogelijk belangrijker dan eerder werd aangenomen.

Resultaten van het UZ Gent: verschillen tussen vaccins

De onderzoekers van het Universitair Ziekenhuis Gent vergeleken verschillende vaccins om te kijken welke het sterkst bijdroegen aan de vorming van antistoffen in het neusslijmvlies. Uit het onderzoek kwam naar voren dat mensen die het Pfizer-vaccin ontvingen in 96% van de gevallen meetbare antistoffen in de neus ontwikkelden. Bij mensen die het AstraZeneca-vaccin kregen, lag dit percentage op 59%.

Niet alleen de hoeveelheid antistoffen verschilde, maar ook de effectiviteit. De antistoffen van het Pfizer-vaccin bleken een krachtiger neutraliserend vermogen te hebben op het zogeheten spike-eiwit van het virus – het eiwit dat het virus helpt cellen binnen te dringen.

Eerdere infectie biedt geen extra neusbescherming

Een opvallend detail uit de studie is dat een eerdere besmetting met het virus geen extra bescherming in de neus gaf. Zelfs personen die eerst een infectie doormaakten en daarna gevaccineerd werden, lieten geen verhoogde neusimmuniteit zien vergeleken met mensen zonder infectiegeschiedenis. Dit suggereert dat vooral het type vaccin invloed heeft op de afweer in het neusslijmvlies.

Lokale afweer belangrijker bij nieuwe varianten

In de beginfase van de pandemie lag de nadruk vooral op het voorkomen van ernstige ziekte en ziekenhuisopname. Inmiddels is duidelijk dat ook het verminderen van overdracht en infecties zelf belangrijk is, zeker nu varianten zich sneller kunnen verspreiden.

Neusimmuniteit speelt hierbij een sleutelrol. Als virussen direct in de neus worden geneutraliseerd, is de kans kleiner dat ze zich verder verspreiden naar de longen of worden doorgegeven aan anderen. Dit maakt lokale afweer niet alleen van persoonlijk belang, maar ook relevant voor de volksgezondheid.

Wat betekent dit voor mensen met AstraZeneca?

Voor mensen die zijn gevaccineerd met AstraZeneca is er geen reden tot ongerustheid. Het vaccin biedt nog steeds een goede bescherming tegen ernstige ziekte en ziekenhuisopname, wat altijd de belangrijkste doelstelling is geweest. Wel laat het onderzoek zien dat bescherming in het neusslijmvlies mogelijk iets minder sterk is dan bij sommige andere vaccins.

Mensen die meer lokale bescherming willen, kunnen in overleg met een arts overwegen om een aanvullende vaccinatie te nemen met een ander type vaccin. Dit kan bijdragen aan een breder immuunprofiel. Uiteraard is persoonlijk advies van een medisch professional hierin altijd leidend.

Innovaties in vaccinontwikkeling: de toekomst van neusvaccins

De nieuwe inzichten roepen vragen op over hoe toekomstige vaccinstrategieën eruit kunnen zien. Wereldwijd wordt al gewerkt aan nieuwe toedieningsvormen, zoals neussprays en inhalatievaccins, die direct inspelen op het slijmvlies. Deze vormen van vaccinatie zouden in de toekomst kunnen zorgen voor een nog effectievere bescherming bij de ingangspoort van virussen.

Ook hier geldt: de wetenschap ontwikkelt zich voortdurend. Wat we vandaag weten, kan morgen verder worden verfijnd. Het is daarom belangrijk dat er ruimte blijft voor aanvullend onderzoek, samenwerking tussen internationale instellingen, en heldere communicatie naar het publiek.

Geen paniek, wel bewustzijn

Volgens de onderzoekers is het belangrijk om deze resultaten niet te zien als reden tot zorg, maar als aanleiding voor meer inzicht. Elk vaccin werkt op een unieke manier, en geen enkele aanpak is volledig sluitend. Het doel van vaccinatie is altijd geweest om risico’s te verkleinen – en dat doel blijft overeind.

Daarom is het goed om op de hoogte te blijven van nieuwe informatie. De keuze voor een bepaald vaccin was voor veel mensen gebaseerd op beschikbaarheid. Dat maakt het des te belangrijker dat recente onderzoeken leiden tot transparante voorlichting en, waar nodig, flexibele opties.

Belangrijkste conclusies samengevat

• Neusimmuniteit is een belangrijke verdedigingslinie tegen virusinfecties via de luchtwegen.

• Pfizer-vaccin toont sterkere neusafweer dan AstraZeneca in het recente onderzoek.

• Eerdere infectie geeft geen extra bescherming in de neus ten opzichte van vaccinatie alleen.

• Toekomstige vaccins kunnen zich meer richten op lokale bescherming, bijvoorbeeld via neussprays.

• AstraZeneca blijft waardevol, vooral tegen ernstige ziekte, maar aanvullende vaccinatie kan overwogen worden.

• Blijf geïnformeerd, want wetenschap verandert – en daarmee ook de beste keuzes.

• 

Tot slot: wetenschap blijft in beweging

Deze studie uit Gent is een voorbeeld van hoe kennis evolueert. Elke nieuwe bevinding helpt om gezondheidsstrategieën verder te verbeteren. De bescherming die vaccins bieden, is veelzijdig en afhankelijk van meerdere factoren – van het type vaccin tot de plaats in het lichaam waar afweer nodig is.

Door open te staan voor nieuwe inzichten, versterken we niet alleen ons persoonlijke welzijn, maar dragen we ook bij aan een gezonde samenleving. Vaccineren is en blijft een belangrijk middel om verspreiding van ziekten te beperken en de impact ervan te verminderen.