In maart 2025 lanceerde minister van Migratie, Marjolein Faber, een voorlichtingscampagne gericht op Syrische asielzoekers in Nederlandse asielzoekerscentra (azc’s).

 

Deze campagne bestond uit het verspreiden van flyers waarin de mogelijkheden voor vrijwillige terugkeer naar Syrië werden belicht. Met slogans als “Suikerfeest weer thuis vieren?” poogde de minister Syriërs te informeren over de ondersteuning die de Nederlandse overheid biedt bij terugkeer naar hun land van herkomst.

Inhoud van de flyers

De flyers bevatten een inleiding waarin werd gesteld dat “veel Syriërs overwegen terug te keren”, hoewel onduidelijk is waarop deze bewering is gebaseerd. De Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) bood aan ondersteuning te bieden bij deze terugkeer. Een QR-code op de flyer leidde naar een onlineformulier, waarmee geïnteresseerden in contact konden komen met een DT&V-medewerker om de mogelijkheden te bespreken. Belangrijk om te vermelden is dat deze ondersteuning enkel beschikbaar was voor permanente terugkeer naar Syrië. Dit hield in dat een lopende asielprocedure zou worden stopgezet of een bestaande verblijfsvergunning zou worden ingetrokken. De DT&V regelde het vliegticket en verstrekte een bedrag van 900 euro in contanten aan de terugkerende asielzoeker.

Politieke reacties en debat

De campagne leidde tot diverse reacties binnen de Tweede Kamer. Een meerderheid van de Kamerleden sprak zich uit voor de mogelijkheid van tijdelijke bezoeken aan Syrië, de zogenaamde ‘go and see-regeling’, waarbij asielzoekers de situatie in hun land van herkomst kunnen beoordelen zonder direct hun verblijfsstatus in Nederland op te geven. Deze motie werd in februari 2025 aangenomen, maar de flyers van minister Faber boden enkel informatie over permanente terugkeer, wat tot discussie leidde over de uitvoering van het beleid.

Eerdere initiatieven van minister Faber

Dit was niet het eerste initiatief van minister Faber om asielzoekers te wijzen op de mogelijkheid van terugkeer. In oktober 2024 stelde zij voor om waarschuwingsborden te plaatsen bij azc’s met teksten als “Hier wordt gewerkt aan uw terugkeer”. Dit idee was geïnspireerd op een werkbezoek aan Denemarken, waar zij dacht dergelijke borden te hebben gezien. Later bleek dat deze borden in Denemarken niet bestonden, maar Faber hield vast aan haar plan om een duidelijke boodschap af te geven dat het verblijf in Nederland voor asielzoekers tijdelijk is.

Het voorstel voor de waarschuwingsborden stuitte op weerstand in de Tweede Kamer. Een meerderheid stemde voor een motie die opriep het plan in te trekken, met steun van onder andere coalitiepartij NSC. Critici vonden dat dergelijke borden afleidden van de kern van het asielbeleid en pleitten voor structurele oplossingen om de asielinstroom te beheersen.

Reacties van andere bewindspersonen

Binnen het kabinet waren de meningen over de waarschuwingsborden verdeeld. Minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting zag geen bezwaar tegen het idee en benadrukte dat duidelijkheid richting asielzoekers belangrijk is. Zij geloofde niet dat dergelijke borden mensen die echt op de vlucht zijn voor geweld of vervolging zouden afschrikken. Keijzer stelde dat als iemand vlucht uit een oorlogsgebied, hij of zij wel voor hetere vuren heeft gestaan.

Conclusie

Minister Marjolein Faber heeft met haar initiatieven, zoals het verspreiden van flyers en het voorstel voor waarschuwingsborden, geprobeerd een duidelijk signaal af te geven over het Nederlandse asielbeleid en de mogelijkheden voor terugkeer naar het land van herkomst. Deze acties hebben geleid tot zowel steun als kritiek binnen de politiek en de samenleving, wat duidt op de complexiteit en gevoeligheid van het migratievraagstuk in Nederland.