Actueel
AI als waardevolle ondersteuning bij borstkankerscreening: Nederlands onderzoek toont veelbelovende resultaten

Een nieuw onderzoek van het Radboud UMC laat zien dat kunstmatige intelligentie (AI) een belangrijke rol kan spelen bij het bevolkingsonderzoek naar borstkanker. Waar momenteel standaard twee radiologen de gemaakte scans beoordelen, blijkt uit de studie dat AI één van deze beoordelingen kan overnemen, zonder in te leveren op kwaliteit. Dit kan niet alleen leiden tot een eerdere opsporing van afwijkingen, maar ook bijdragen aan een efficiënter screeningsproces.
Betere detectie door samenwerking tussen mens en technologie
Bij het bevolkingsonderzoek naar borstkanker worden röntgenfoto’s van de borsten, zogenaamde mammografieën, gemaakt bij vrouwen tussen de 50 en 75 jaar. Deze scans worden traditioneel door twee radiologen beoordeeld, om de kans op het missen van afwijkingen zo klein mogelijk te maken.
De studie van het Radboud UMC, uitgevoerd door onder anderen radioloog Ritse Mann en onderzoeker Suzanne van Winkel, analyseerde 42.000 scans en volgde de deelnemers ruim vier jaar. De resultaten lieten zien dat AI in combinatie met één radioloog sommige afwijkingen eerder herkende dan menselijke beoordelaars alleen. In bepaalde gevallen wees het systeem al binnen enkele maanden op verdachte plekken, terwijl deze door radiologen pas jaren later werden opgemerkt.
Inspiratie uit Zweden
Nederland is niet het eerste land dat AI inzet bij medische beeldanalyse. In Zweden wordt de technologie al toegepast binnen het bevolkingsonderzoek. Daar heeft deze werkwijze geleid tot snellere diagnoses en een lagere werkdruk voor specialisten.
De goede resultaten in Zweden hebben ertoe bijgedragen dat ook in Nederland wordt onderzocht hoe AI op verantwoorde wijze kan worden ingevoerd. De Gezondheidsraad gaf eerder al een positief advies, en in juli werd de intentie om AI te gebruiken officieel vastgelegd in het aanvullend zorgakkoord tussen zorgpartijen en het ministerie van Volksgezondheid.
Minder druk op radiologen
Het inzetten van AI kan bovendien een deel van de werkdruk bij radiologen verlichten. In Nederland is er al langere tijd sprake van capaciteitsuitdagingen, waardoor vrouwen soms langer moeten wachten op een nieuwe uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek.
Cristina Guerrero, directeur van Borstkankervereniging Nederland, benadrukt dat het voor vrouwen prettig is als de wachttijd verkort kan worden zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit. “Als deze technologie de doorlooptijd kan versnellen én betere resultaten oplevert, is dat een waardevolle ontwikkeling,” aldus Guerrero.
Voorzichtigheid bij invoering
Ondanks de positieve resultaten zijn er nog aandachtspunten. Guerrero wijst erop dat AI-systemen goed moeten worden getraind en dat privacybescherming altijd gewaarborgd moet zijn. Daarnaast ziet zij AI vooral als een hulpmiddel voor specialisten, niet als vervanging.
Onderzoeker Ritse Mann denkt dat de technologie in de toekomst mogelijk wél zelfstandig scans kan analyseren. “Die ambitie is er zeker, maar we zijn daar nog niet. Op dit moment presteert AI het best in samenwerking met een ervaren radioloog.”
Hoe werkt AI bij borstkankerscreening?
Het AI-systeem wordt getraind met honderdduizenden beelden van mammografieën, waarbij duidelijk is aangegeven of er afwijkingen aanwezig zijn. Door deze enorme hoeveelheid voorbeelden leert de software patronen herkennen die kunnen wijzen op een mogelijke afwijking. Wanneer de technologie tijdens een screening een verdachte plek ziet, markeert deze het gebied voor nader onderzoek door een radioloog.
Eerdere detectie kan levens redden
Vroege opsporing van afwijkingen is cruciaal bij borstkanker. Hoe eerder een afwijking wordt ontdekt, hoe groter de kans op succesvolle behandeling. Uit het onderzoek blijkt dat AI bepaalde afwijkingen al aanwees voordat deze bij reguliere controles zichtbaar werden voor het menselijk oog. Dit kan in de toekomst bijdragen aan een hogere overlevingskans.
Toekomstige stappen in Nederland
Voordat AI op grote schaal kan worden toegepast in het bevolkingsonderzoek, moeten er nog verschillende stappen worden gezet. Er moet worden bepaald welk systeem het meest geschikt is, hoe de technologie wordt geïntegreerd in bestaande processen, en hoe radiologen optimaal met de software kunnen samenwerken.
Ook zal er uitgebreid getest moeten worden om er zeker van te zijn dat de resultaten betrouwbaar en consistent zijn, ongeacht de locatie waar de screening plaatsvindt.
Balans tussen technologie en menselijke expertise
Hoewel AI veelbelovende
resultaten laat zien, blijft de rol van menselijke expertise
belangrijk. Radiologen beschikken over klinische ervaring en
contextueel inzicht dat een computersysteem niet heeft. De
samenwerking tussen mens en technologie kan daarom zorgen voor de
beste balans tussen snelheid, nauwkeurigheid en
zorgvuldigheid.
Een blik op de internationale ontwikkelingen
Naast Zweden zijn er ook andere landen die experimenteren met AI in medische beeldanalyse. In het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten worden verschillende pilotprojecten uitgevoerd. De resultaten daar komen grotendeels overeen met de bevindingen uit Nederland: AI kan bijdragen aan snellere en soms betere detectie, mits het zorgvuldig wordt toegepast.
Conclusie:
Het Nederlandse onderzoek naar AI bij borstkankerscreening toont
aan dat de technologie in combinatie met een radioloog kan leiden
tot eerdere en betere detectie van afwijkingen. Dit biedt niet
alleen kansen voor betere zorg, maar ook voor het verlichten van de
werkdruk bij specialisten. Hoewel er nog stappen gezet moeten
worden voordat AI landelijk wordt ingevoerd, is de ontwikkeling
veelbelovend en sluit deze aan bij internationale trends in de
gezondheidszorg.

Actueel
Gat in kleding herstellen zonder naaien: zo doe je dat (stap-voor-stap)
-
Actueel8 maanden geleden
Hardnekkige gerucht blijkt tóch waar: ‘Dit heeft Marco Borsato allemaal met Maan gedaan!’
-
Actueel8 maanden geleden
André Hazes deelt per ongeluk beelden van vrij partijtje met Monique Westenberg
-
Actueel8 maanden geleden
Geheime boodschap van André Hazes sr. gelekt: ‘Als mijn zoon straks geen Hazes mag heten…’
-
Actueel8 maanden geleden
Broer Frans Bauer sloopt Mariska: ”Daarom blijft ze bij hem”
-
Actueel8 maanden geleden
André Hazes wordt nog keer vader: ‘Baby al onderweg’
-
Actueel3 weken geleden
Zoon van Guusje Nederhorst (22) treedt uit de schaduw van zijn beroemde moeder
-
Actueel8 maanden geleden
? Schokkend nieuws: Zo lang heeft de ernstig zieke Martijn Krabbé nog te leven ??️
-
Actueel7 maanden geleden
? Nieuwe onthullingen in de zaak Marco Borsato: dit geloof je niet!