Vanaf morgenochtend om 10.00 uur wordt in heel Nederland het Nationaal Hitteplan geactiveerd. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft dit besloten na overleg met het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI). De maatregel geldt voor het gehele land vanwege de verwachte hoge temperaturen in de komende dagen.

Waarom het Hitteplan nu wordt ingevoerd

Volgens de weersvoorspellingen zullen de temperaturen in het zuiden van Nederland vanaf morgen ruim boven de 30 graden uitkomen, met op sommige plekken tropische waarden. Dit betekent dat de komende dagen intens warm zullen worden. In de weerterminologie worden dagen met een temperatuur boven de 27 graden beschouwd als ‘hete dagen’.

Deze weersomstandigheden kunnen risico’s opleveren voor de gezondheid, vooral bij mensen die gevoeliger zijn voor warmte. Denk hierbij aan ouderen, jonge kinderen en mensen met een chronische aandoening. Warmte kan leiden tot klachten zoals uitdroging, vermoeidheid en in ernstige gevallen een hittegerelateerde aandoening.

Wat is het Nationaal Hitteplan?

Het Nationaal Hitteplan is een waarschuwingssysteem dat wordt ingezet bij uitzonderlijke hitte. Het doel van dit plan is om mensen – en vooral diegene die zorgen voor kwetsbare groepen – te informeren en bewust te maken van de risico’s.

Normaal gesproken richt het RIVM zijn waarschuwingen vooral op zorgorganisaties. Wanneer het Hitteplan actief wordt, breidt deze communicatie zich uit naar het brede publiek. Het gaat dan om iedereen die zorg draagt voor kwetsbare personen, zoals mantelzorgers, familieleden, buren en vrijwilligers.

Wanneer treedt het plan in werking?

Het Nationaal Hitteplan wordt geactiveerd wanneer er ten minste vier dagen op rij temperaturen boven de 27 graden worden verwacht. In overleg met het KNMI kan het RIVM besluiten het plan al een dag eerder aan te kondigen, zodat mensen zich tijdig kunnen voorbereiden.

Deze tijdige waarschuwing helpt om preventieve maatregelen te nemen, zoals het aanpassen van dagindelingen of het voorbereiden van extra drinkwater.

Wie behoren tot de kwetsbare groepen?

De grootste risicogroep bij hitte zijn mensen van 75 jaar en ouder. Dit komt doordat zij hun lichaamstemperatuur minder goed kunnen reguleren en vaak een verminderd dorstgevoel hebben. Andere groepen die extra aandacht nodig hebben zijn:

• Zwangere vrouwen

• Dakloze personen

• Mensen met overgewicht

• Jonge kinderen, vooral baby’s en peuters

• Chronisch zieken

• Mensen die bepaalde medicijnen gebruiken

Ook mensen die in warme omstandigheden moeten werken of veel fysieke inspanning leveren, kunnen extra gevoelig zijn voor hitte.

Adviezen en maatregelen bij hitte

Wanneer het Hitteplan actief wordt, krijgen zorginstellingen en organisaties het advies om hun werkwijze aan te passen. Zij beslissen zelf welke maatregelen zij nemen, maar er zijn algemene richtlijnen die iedereen kan volgen om de hitte beter te doorstaan.

1. Drink voldoende water

Voorkom uitdroging door regelmatig water te drinken, ook als je geen dorst hebt. Vermijd te veel cafeïnehoudende of suikerhoudende dranken, omdat deze het lichaam juist sneller vocht laten verliezen.

2. Houd het huis koel

Sluit ramen, deuren en gordijnen overdag om de warmte buiten te houden. Zet ramen pas ’s avonds of ’s nachts open om frisse lucht binnen te laten.

3. Plan activiteiten op koelere momenten

Fysieke inspanningen zoals sporten, tuinieren of klussen, kunnen het best in de vroege ochtend of late avond worden gedaan. Vermijd zware activiteiten tussen 12.00 en 18.00 uur, wanneer de zon op zijn krachtigst is.

4. Zoek de schaduw op

Als je naar buiten gaat, draag luchtige kleding en gebruik zonbescherming. Blijf zo veel mogelijk in de schaduw om oververhitting te voorkomen.

5. Let op kwetsbare personen

Mantelzorgers, buren en zorgprofessionals wordt aangeraden extra alert te zijn op signalen van oververhitting bij kwetsbare groepen. Dit geldt vooral voor mensen die alleen wonen en minder snel hulp vragen.

6. Medicatie en hitte

Mensen die medicijnen gebruiken, kunnen bij de apotheek navragen of de werking van hun medicatie beïnvloed wordt door hitte. In sommige gevallen kan het nodig zijn het innameschema aan te passen.

Gevolgen van extreme hitte

Langdurige hoge temperaturen kunnen leiden tot een verminderde nachtrust, minder energie overdag en in ernstige gevallen tot gezondheidsproblemen zoals een hitteberoerte. Vooral voor ouderen en jonge kinderen kan dit gevaarlijk zijn.

Ook dieren hebben last van de warmte. Zorg voor voldoende vers drinkwater en schaduwrijke plekken voor huisdieren.

Vorige activaties van het Hitteplan

Het Nationaal Hitteplan wordt meerdere keren per jaar geactiveerd wanneer er sprake is van een periode met aanhoudende warmte. De laatste keer dat het plan voor het hele land van kracht werd, was eind juni, toen er in Nederland tropische temperaturen werden gemeten.

Soms leidt een langere warme periode tot een officiële hittegolf, die wordt vastgesteld op basis van een reeks dagen met hoge temperaturen.

Weersverwachting voor de komende dagen

De huidige voorspellingen wijzen op een warme zomerweek, waarbij het in delen van het land tropisch warm wordt. Het zuiden en oosten van Nederland zullen waarschijnlijk de hoogste temperaturen ervaren.

Hoewel het weer voor veel mensen uitnodigt tot buitenactiviteiten, wordt geadviseerd om verstandig om te gaan met de hitte en maatregelen te nemen om gezondheidsrisico’s te beperken.

Praktische tips voor een comfortabele zomer

Naast de officiële adviezen van het RIVM zijn er ook praktische manieren om de warmte draaglijker te maken:

• Gebruik ventilatoren om lucht in beweging te houden, maar plaats ze niet direct voor open ramen op het heetst van de dag.

• Eet licht verteerbare maaltijden, zoals salades, fruit en groenten, om je lichaam niet extra te belasten.

• Koel af met water, bijvoorbeeld door je polsen onder koud stromend water te houden of een natte handdoek in je nek te leggen.

• Beperk alcoholgebruik, omdat dit het vochtverlies kan versnellen.

• Maak gebruik van openbare koele ruimtes, zoals bibliotheken of winkelcentra, wanneer het thuis te warm is.

Met de activering van het Nationaal Hitteplan roept het RIVM iedereen op om extra goed voor elkaar te zorgen, vooral voor mensen die het meest kwetsbaar zijn bij hoge temperaturen. Door tijdig voorzorgsmaatregelen te nemen, kunnen veel hittegerelateerde klachten worden voorkomen.

Het devies voor de komende dagen is dan ook: blijf koel, blijf gehydrateerd en let op elkaar.