Tijdens een KLM-vlucht van São Paulo naar Amsterdam heeft een incident met een draagbare oplader – een zogenaamde powerbank – geleid tot rookontwikkeling in de cabine. De powerbank bevond zich in een tas onder de stoel van de eigenaar. Volgens de huidige richtlijnen van KLM is dit toegestaan, wat leidt tot discussies over de veiligheid van het gebruik en vervoer van dit soort apparaten aan boord van vliegtuigen.

Toegestaan, maar risicovol

Een woordvoerder van KLM bevestigde dat het meenemen van een powerbank in de cabine, en het opbergen ervan onder de stoel, binnen de regels valt. Echter, het gebruik en opladen van dergelijke apparaten tijdens de vlucht is bij de luchtvaartmaatschappij al langer niet toegestaan. Het voorval leidde tot paniek onder de passagiers, nadat de cabine zich plotseling vulde met rook, veroorzaakt door een oververhitte powerbank.

Hoewel dit het eerste geregistreerde incident van deze aard aan boord van een KLM-vliegtuig is, heeft de maatschappij vooralsnog geen aanleiding gezien om haar regels aan te scherpen. De bemanning handelde snel en professioneel, waardoor verdere escalatie werd voorkomen.

Toename van gebruik en bijbehorende risico’s

Het gebruik van draagbare opladers is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Reizigers vertrouwen steeds meer op elektronische apparaten en nemen vaak meerdere stuks mee op reis. Volgens luchtvaartmaatschappij Emirates leidt deze trend tot een stijging van het aantal incidenten met lithiumbatterijen, de energiebron in veel draagbare opladers.

Uit veiligheidsoverwegingen heeft Emirates besloten het gebruik van powerbanks aan boord vanaf 1 oktober te verbieden. Passagiers mogen de apparaten nog wel meenemen, maar het opladen of gebruiken ervan tijdens de vlucht is niet langer toegestaan. Mocht het aantal incidenten blijven toenemen, sluit de maatschappij een volledig verbod niet uit.

Lithiumbatterijen en veiligheidszorgen

Powerbanks maken doorgaans gebruik van lithium-ion of lithium-polymeer batterijen. Deze kunnen oververhit raken wanneer ze beschadigd zijn of worden overladen. In sommige gevallen kan de interne temperatuur zo sterk stijgen dat brand, rookontwikkeling of zelfs explosies ontstaan. Simpele modellen missen vaak de beschermingsmechanismen die geavanceerdere apparaten wel hebben, zoals een gecontroleerde stroomtoevoer om oververhitting te voorkomen.

Volgens experts is dit verschil niet altijd goed zichtbaar voor consumenten, wat de controle en risicobeoordeling bemoeilijkt. Daarom kiezen sommige luchtvaartmaatschappijen ervoor om het gebruik van álle powerbanks aan boord te beperken, ongeacht het type of merk.

Internationaal verschil in beleid

Luchtvaartmaatschappijen hanteren wereldwijd verschillende regels met betrekking tot het vervoer van elektronische apparatuur met batterijen. Verschillende Aziatische maatschappijen, waaronder Singapore Airlines en China Airlines, hebben hun richtlijnen recentelijk aangescherpt. Ook Zuid-Koreaanse luchtvaartbedrijven hebben na incidenten besloten het opladen van powerbanks in de cabine te verbieden.

Deze beleidswijzigingen kwamen nadat een brand uitbrak in een vliegtuig van Air Busan, vermoedelijk veroorzaakt door een draagbare oplader. Het voorval leidde tot bredere bewustwording van de risico’s en de noodzaak voor aanvullende voorzorgsmaatregelen.

Wat mag volgens de regels?

Ondanks de gevaren mogen passagiers nog steeds powerbanks meenemen aan boord van een vliegtuig. De meeste maatschappijen, waaronder KLM, staan het toe om apparaten met lithiumbatterijen tot 100 wattuur mee te nemen in de handbagage. Daarnaast mogen passagiers tot twintig losse batterijen of powerbanks bij zich hebben, mits ze voldoen aan de gestelde limieten en niet in de ruimbagage worden vervoerd.

Het opbergen van een powerbank onder de stoel is op zichzelf toegestaan, maar het opladen of gebruik ervan tijdens de vlucht is bij veel maatschappijen uit veiligheidsoverwegingen verboden. Ook het opbergen in het bagagevak boven de stoelen of in ingecheckte koffers wordt ontraden of zelfs verboden, omdat bemanningsleden in dat geval moeilijker kunnen ingrijpen bij oververhitting of brand.

Oorzaken van incidenten

Volgens batterijdeskundige Erik Kelder van de Technische Universiteit Delft kunnen incidenten met powerbanks uiteenlopende oorzaken hebben. “Het is vaak lastig te achterhalen waarom een apparaat ineens defect raakt,” stelt hij. “Maar eerdere schade, zoals vallen of blootstelling aan vocht, kan een rol spelen. Dat maakt het apparaat kwetsbaarder, ook al lijkt het aan de buitenkant nog goed.”

De deskundige wijst op de toenemende afhankelijkheid van elektronische apparaten en het belang van goede kwaliteitscontrole. “Er zijn talloze modellen op de markt, variërend van hoogwaardige producten met ingebouwde veiligheidsmaatregelen tot goedkopere varianten zonder deze bescherming,” legt hij uit.

Moderne alternatieven aan boord

Veel moderne vliegtuigen zijn inmiddels uitgerust met USB-aansluitingen in de stoelen, waarmee reizigers hun telefoon of tablet kunnen opladen zonder gebruik te maken van een externe powerbank. Hoewel dit een veiliger alternatief biedt, gelden ook hiervoor richtlijnen: vaak moeten passagiers hun apparaten loskoppelen tijdens het opstijgen en landen.

Deze ingebouwde voorzieningen dragen bij aan een veiliger reisomgeving, maar zijn nog niet in elk toestel standaard aanwezig. Daarom blijven veel passagiers toch vertrouwen op hun eigen opladers, ondanks de bijkomende risico’s.

Vooruitblik en bewustwording

Het recente incident aan boord van de KLM-vlucht benadrukt het belang van duidelijke communicatie over wat wel en niet is toegestaan aan boord. Hoewel de bestaande regels in veel gevallen toereikend zijn, kunnen verschillen tussen maatschappijen en een gebrek aan kennis bij passagiers leiden tot onbedoelde risico’s.

Reizigers wordt geadviseerd om altijd vooraf de veiligheidsrichtlijnen van hun luchtvaartmaatschappij te controleren, met name bij het meenemen van elektronische apparatuur. Daarnaast is het raadzaam om alleen gecertificeerde powerbanks te gebruiken en deze zorgvuldig te behandelen om beschadiging te voorkomen.

Conclusie

De situatie aan boord van het KLM-toestel heeft opnieuw het debat aangewakkerd over de veiligheid van draagbare opladers in de luchtvaart. Hoewel het incident goed werd opgevangen door de bemanning, laat het zien dat zelfs goedgekeurde apparaten risico’s kunnen opleveren. Met de juiste voorzorgsmaatregelen, heldere communicatie en bewuste keuzes van reizigers kan het risico op soortgelijke incidenten echter aanzienlijk worden verkleind.